Ρευματικά νοσήματα: Μύθοι και πραγματικότητα

Ανάμεσα στο ευρύ κοινό επικρατούν αρκετές λανθασμένες αντιλήψεις σε ό,τι αφορά τις ρευματικές παθήσεις. Το γεγονός αυτό συχνά έχει  σημαντικές προεκτάσεις και επιπτώσεις στην έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση των παθήσεων αυτών, αλλά και στη σωστή στάση της οικογένειας, του κοινωνικού περίγυρου και του εργασιακού περιβάλλοντος απέναντι στα άτομα που πάσχουν από κάποια ρευματική πάθηση. 

Τι είναι οι ρευματικές παθήσεις;

Ρευματικές παθήσεις είναι οι μη τραυματικές και μη χειρουργικές παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος και οι παθήσεις του συνδετικού ιστού. Είναι δηλ. οι παθήσεις των αρθρώσεων, των τενόντων, των συνδέσμων, των ορογόνων θυλάκων, των μυών, των οστών και της σπονδυλικής στήλης. Ορισμένες όμως ρευματικές παθήσεις, όπως π.χ. οι λεγόμενες αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις, δεν περιορίζονται μόνο στο μυοσκελετικό σύστημα, αλλά προσβάλλουν και διάφορα άλλα όργανα ή συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού, όπως π.χ. τους νεφρούς, το δέρμα, τα μάτια, τους πνεύμονες, την καρδιά, τις αρτηρίες, τις φλέβες, το ήπαρ, τον εγκέφαλο κ.λπ.

Οι ρευματικές παθήσεις είναι πρόβλημα των ηλικιωμένων;

Είναι ευρύτατα διαδεδομένη η αντίληψη ότι τα “αρθριτικά” προσβάλλουν τις μεγάλες ηλικίες και ότι, επομένως, είναι κατ’ εξοχήν πρόβλημα των ηλικιωμένων. Πράγματι, κάποιες από αυτές τις παθήσεις, και μάλιστα οι συχνότερες, όπως η οστεοαρθρίτιδα και η οστεοπόρωση, προσβάλλουν τους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας. Στην πραγματικότητα, όμως, καμία ηλικία δεν είναι απρόσβλητη. Οι σοβαρότερες μάλιστα ρευματικές παθήσεις, όπως είναι οι αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις (Ρευματοειδής αρθρίτιδα – Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος – Αξονικές Σπονδυλοαρθρίτιδες -   Συστηματικό Σκληρόδερμα) όχι μόνο προσβάλλουν πιο συχνά τα νεαρά και μέσης ηλικίας άτομα, αλλά παρουσιάζονται ακόμη και στα παιδιά.

Ποιες είναι οι ρευματικές παθήσεις;

Οι ρευματικές παθήσεις είναι πολλές, περίπου 200, και μπορούν να ταξινομηθούν αδρά σε:

1. Φλεγμονώδεις ρευματικές παθήσεις

Είναι το κατ εξοχήν αντικείμενο του ρευματολόγου, έχουν αυτοάνοση αιτιολογία και ανάλογα με το όργανο-στόχο, περιλαμβάνουν:  

2. Εκφυλιστικού τύπου αρθροπάθειες

Η οστεοαρθρίτιδα  είναι η πιο συνηθισμένη πάθηση σε αυτή την κατηγορία και αφορά συνήθως τα γόνατα, τα ισχία (γοφούς), τα δάκτυλα των χεριών και τη σπονδυλική στήλη. Εδώ, η καταστροφή της άρθρωσης δεν οφείλεται στη φλεγμονή, αλλά στη σταδιακή καταστροφή του αρθρικού χόνδρου (το «τραγανό» που καλύπτει τις αρθρώσεις κι επιτρέπει την ομαλή κίνησή τους), με αποτέλεσμα τη σταδιακή παραμόρφωση της άρθρωσης, τη δημιουργία οστεοφύτων, την πίεση παρακείμενων μαλακών μορίων κλπ. Όλα αυτά συνοδεύονται από έντονο πόνο, παραμορφώσεις και δυσλειτουργία της άρθρωσης.

3. Παθήσεις εξωαρθρικού ρευματισμού

Οι παθήσεις αυτές αφορούν τα περιαρθρικά μαλακά μόρια, όπως οι μύες, οι τένοντες, με τους οποίους οι μύες προσφύονται, δηλ. προσκολλώνται, πάνω στα οστά, τα τενόντια έλυτρα, δηλ. οι σωληνωτές θήκες που περιβάλλουν τους τένοντες, και οι ορογόνοι θύλακοι, δηλ. οι μικρές κύστεις που περιέχουν ελάχιστη ποσότητα υγρού και έχουν ως κύρια αποστολή τη μείωση της μηχανικής τριβής κατά τη σύσπαση των μυών και την κίνηση των αρθρώσεων. Εδώ συνήθως η παθολογικές καταστάσεις σχετίζονται με σύνδρομα υπέρχρησης (υπερβολικής καταπόνησης) των παραπάνω ιστών.

4. Μεταβολικές παθήσεις των οστών

Στην ομάδα αυτή περιλαμβάνονται η οστεοπόρωση, που είναι η συχνότερη από όλες, η οστεομαλάκυνση, η νόσος του Paget κ.ά. Πρέπει να σημειώσουμε ότι η οστεοπόρωση είναι η λεγόμενη «σιωπηλή μάστιγα» της εποχής μας, αφού, αντίθετα με ό,τι πιστεύεται δεν εμφανίζει συμπτώματα παρά μόνο όταν είναι αργά, όταν έχει δημιουργηθεί δηλαδή το πρώτο κάταγμα, συνήθως στα οστά της σπονδυλικής στήλης, το οποίο βέβαια, εκτός από έντονο πόνο, προκαλεί και πολλά άλλα σοβαρά προβλήματα.

Ποια είναι τα συμπτώματα των ρευματικών παθήσεων;

Τα κύρια χαρακτηριστικά συμπτώματα αυτών των παθήσεων είναι:

*Πόνος που μπορεί να αφορά αρθρώσεις, τένοντες, ορογόνους θυλάκους, μυς, οστά, τη μέση ή τον αυχένα.

*Δυσκαμψία δηλ. δυσκολία στην κίνηση, ιδιαίτερα μετά από ανάπαυση. Η σοβαρότητα μάλιστα και η διάρκεια της δυσκαμψίας είναι πολύ χρήσιμες στη διάκριση μεταξύ ορισμένων ρευματικών παθήσεων, καθώς η πρωινή δυσκαμψία είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό όλων των φλεγμονωδών ρευματικών παθήσεων και έχει διάρκεια μεγάλη, πάνω από μισή ώρα, ενώ αντίθετα, η έντονη δυσκαμψία μετά από ακινησία, που όμως διαρκεί μόνο λίγα λεπτά της ώρας,  είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της οστεοαρθρίτιδας.  

*Περιορισμός των κινήσεων στις αρθρώσεις, στη μέση ή στον αυχένα.

*Διόγκωση (πρήξιμο) και παραμόρφωση της άρθρωσης

Στις φλεγμονώδεις αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις που συνήθως είναι πολυσυστηματικές (δηλαδή προσβάλλονται και άλλα συστήματα εκτός του μυοσκελετικού) μπορεί να εμφανιστούν επιπλέον:

*Γενικά συμπτώματα, όπως πυρετός, καταβολή δυνάμεων και αίσθημα κακουχίας.

*Εξωαρθρικά συμπτώματα, όπως εξανθήματα, πληγές στο στόμα, κοκκίνισμα ή πόνος στα μάτια (ραγοειδίτιδα), ξηροφθαλμία (αίσθηση ότι υπάρχει ξένο σώμα ή σκόνη μέσα στα μάτια), έντονη τριχόπτωση, κεφαλαλγία, βήχας, δύσπνοια, πληγές στα χέρια ή στα πόδια κλπ.

Πώς γίνεται η διάγνωση των ρευματοπαθειών;

Συχνά είναι δύσκολη, ειδικά όταν η προσβολή των αρθρώσεων εμφανίζει εξάρσεις και υφέσεις ή μεταναστευτικότητα (απ τη μία άρθρωση στην άλλη) ή όταν προεξάρχουν τα γενικά κι εξωαρθρικά συμπτώματα (βλ. παραπάνω). Παρ ότι οι εξετάσεις αίματος και οι απεικονιστικές μέθοδοι μπορούν να μας βοηθήσουν αρκετά (κι εδώ αξίζει να σημειωθεί η συμβολή του υπερήχου στην απεικόνιση των αρθρώσεων και των περιαρθρικών δομών) , τίποτα δεν μπορεί να υποκαταστήσει την κλινική εξέταση του ασθενούς και τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού από τον θεράποντα ιατρό. 

Υπάρχει θεραπεία για τις ρευματικές παθήσεις;

Ναι, σήμερα χάρη στις προόδους της Ρευματολογίας υπάρχουν μεγάλες θεραπευτικές δυνατότητες για την αντιμετώπιση των ρευματικών παθήσεων. Η Ρευματολογία, δηλ. ο κλάδος της Ιατρικής που ασχολείται με τη μελέτη, την έρευνα, τη διάγνωση, την πρόληψη και τη θεραπεία των ρευματικών παθήσεων, έχει σημειώσει κατά τα τελευταία χρόνια εξαιρετικά σημαντικές προόδους στο θεραπευτικό τομέα των ρευματικών παθήσεων. Και αυτό έγινε εφικτό χάρη στις εξελίξεις των γνώσεών μας πάνω στους παθογενετικούς μηχανισμούς αυτών των παθήσεων, αλλά και με την πρόοδο της βιοτεχνολογίας.  

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα ρευματικά νοσημάτα;

Οι βασικές και απαραίτητες προϋποθέσεις για τη θεραπεία των ρευματικών νοσημάτων είναι:

Οι κύριοι στόχοι της θεραπευτικής αντιμετώπισης περιλαμβάνουν:

Η ύφεση, που ισοδυναμεί πρακτικά με ίαση, αφού η πάθηση έχει πια σταματήσει, δεν προκαλεί πόνο ή κινητικές λειτουργικές διαταραχές και δεν απειλεί την ακεραιότητα των αρθρώσεων ή άλλων οργάνων που είχαν προσβληθεί πριν από την έναρξη της θεραπείας, μπορεί να διατηρηθεί επ’ αόριστο, με την προϋπόθεση της συνεχούς και μακροχρόνιας εφαρμογής του θεραπευτικού προγράμματος υπό την παρακολούθηση του θεράποντος ρευματολόγου.

Τι είναι οι ρευματικές παθήσεις;
Μύθοι και πραγματικότητα

Νεάρχου 18 | Χανιά
Τηλέφωνο: 2821008940
Κινητό: 6973356790